نگاهی به کمانچه و کمانچه نوازی در ایران ....

این متن را تقدیم به دوستی می نمایم که عاشقانه ساز کمانچه را می پرستد و با آن پرواز میکند ....

 


 

رباب و چنگ به بانگ بلند میگویند      که گوش هوش به پیغام اهل راز کنید

انتخاب این شعر از حافظ به این دلیل است که در دایره المعارف ها وکتابهای موسیقی  کمانچه را شکل تکامل یافته  رباب ذکر کرده اند. رباب سازی بوده است از ساز های قدیم ایران و در آن به جای چوب از پوست به عنوان صفحه روی کاسه استفاده می شده است  و بدلیل  سایر وجوه مشترک که با کمانچه دارد از قبیل دسته ساز ومیله زیر کاسه و صدا دهی ساز توسط  کمانه  (آرشه) شکل اولیه کمانچه بوده است...

ادامه مطلب را بخوانید ...

 

ادامه نوشته

اینجا زنجان است صدای تار ایران

هوشنگ سامانی از سفرش به زنجان میگوید ...

اینجا زنجان است صدای تار ایران

تار، سازی برآمده از تمدن های شهری است و جولانگاه اصلی اش در دو قرن اخیر، اصفهان، شیراز، تبریز و تهران بوده اند. اما اینک مهم ترین مرکز تولیدش شهری نه چندان بزرگ در شمال غرب ایران است. زنجان که همواره در تاریخ معاصر به کانون صنایع فلزی شهرت داشته است، اینک با پشتکار  یکی از فرزندانش، صنعت چوب را در حوزه ظریف سازگری تجربه می کند. مهم ترین دغدغه این هنرمند زنجانی تولید انبوه ساز تار است که همواره به دلایل فنی و گاه بازاری، هیچ گاه نتوانسته رونقی همچون سه تار و سنتور و نی و کمانچه بگیرد. او بدین منظور دلایل قانع کننده ای هم دارد. می گوید: "تار ساز جذابی است و در عین حال خیلی گران به طوری که علاقه مندانش در نگاه نخست عاشق می شوند. اما پس از روبرو شدن با قیمت آن، معمولاً پا پس می کشند. تنها به این دلیل که پول ندارند. در حالی که اگر با کیفیت قابل قبول و قیمتی مناسب، می توانستند آن را داشته باشند، مطمئناً پیشرفت خوبی می کردند."

ادامه نوشته

تاریخچه تار ...

جمله اي در هنر نوازندگي وجود دارد که مي گويد : بهترين ساز آن سازي است که نوازنده احساس کند اين ساز در آغوش و دستان او به راحتي قرار گرفته و صدايي طبيعي و مطبوع نسبت به ذائقه فرهنگي او به وجود مي آورد و الحق که با نگاهي در بين سازها در خواهيم يافت که تار يک چنين سازي است. نغمه هايي بسيار روح انگيز دارد و وقتي در آغوش نوازنده اش قرار مي گيرد گويي که اين چوب و پوست از روح نوازنده خود جان مي گيرند و زنده مي شوند.

ادامه مطلب را بخوانید ....

ادامه نوشته

شجریان تنها در آواز استاد نیست ...

صراحی ٬ سازی که شجریان آن را طراحی و ساخته است

صراحی سازی‌ست از خانواده سازهای آرشه‌ای بم‌خوان که اندازه آلتو آن صدای‌اش نزدیک به سازهای خراسان است. صراحی از خانواده کمانچه و قژک بوده و امکانات سازهای خانواده ویلن را از نظر نوازندگی و وسعت صدا داراست. این ساز در شهریور 1387 توسط استاد محمدرضا شجریان طراحی و ساخته شد و به دلیل شباهت آن به صراحی، استاد شجریان این نام را برای این ساز برگزیده‌اند...

ادامه نوشته

آموزش سه تار

1- قرار گرفتن قوس كاسه سه تار بر روي پاي راست به طوري كه صفحه سه تار كاملاً عمود بر ران پا باشد.

2- شيب دسته سه تار به گونه اي باشد كه با خط افق زاويه 30 درجه بسازد.بر خلاف تار ، وزن دسته سه تار بر روي دست چپ تحمل مي شود از اين رو مناسب تر است كه هنرجويان از سه تار هايي استفاده نمايند كه وزن دسته آنها سنگين نباشد. هنرجويان توجه نمايند كه بالا بردن بيش از حد لازم دسته سه تار باعث بروز خستگي در دست چپ خواهد شد.

ادامه مطلب رابخوانید...

ادامه نوشته

مختصری درباره ساز سه تار

تارنوازي دو استاد برجسته ي سه تار، ميرزا عبدالله فراهاني و شاگرد ممتازش غلامحسين درويش (درويش خان) بود، از آنجا که اين استاد در نواختن تار نيز ممتاز بودند، به نواختن آن بسنده کرده و در نتيجه اجرايي از سه تار نوازي ايشان ضبط و ثيت نشد. بدون شک در صورت ضبط سه تار نوازي به شيوه قديم در صفحه گرامافون، امکان مطالعه و تفحص بيشتري براي محققان و نوازندگان کنوني سه تار ميسر مي بود . جاي خوشبختي است که قطعات زيادي از سه تارنوازي صبا که شاگرد مستقيم اين دو استاد بود، در دست است و بنا به گفته ي اهل فن، سه تار صبا ادامه ي ساز قدما و اصيل ترين شيوه سه تارنوازي است و از آنجا که وي در سنين کودکي و جواني به تحصيل موسيقي به سه تار پرادخته بود ...

ادامه نوشته

معرفی ساز - قیچک

قيچك يا غيچك و يا غژك, ساز نسبتا مهجوري‌است كه عليرغم اينكه سالها در گروه‌هاي مختلف از جمله اركستر سازهاي ملي (استاد پايور) و عارف و شيدا مورد استفاده قرار گرفته‌است, كمتر به عنوان تكنواز و يا همنواز آواز مطرح شده ‌است.

قیچک لفظی ترکی است و به معنی آواز با گریه و ته گلو می باشد. در نوشته ها, از سابقه حضور قیچک در دوره های ساسانی و دوره ای بعدی صحبت شده است

ادامه مطلب را بخوانید ...

ادامه نوشته

از سنطور تا سنتور

سنتور، يا آنچنان كه استاد ابوالحسن خان صبا (۱۳۳۶ - ۱۲۸۲) گاه مى نوشت: سنطور، در سالهاى پايانى عصر قاجار،سازى تقريباً فراموش شده و رو به نابودى بود. سازهاى اصلى، تار و تنبك و كمانچه بودند و دوره قاجار، در واقع ;عصر تار بود. تعداد كمى سنتور مى نواختند و تعداد كمترى نيز سنتور مى ساختند و مى آموختند.

ادامه مطلب را بخوانید ....

ادامه نوشته

یک ساز و یک جهان راز

موسیقی سرزمین ما به هر نام و عنوانی که خوانده شود نامهایی را تا ابدیت تاریخ با خودهمراه خواهد داشت . بزرگ بانوان و بزرگ مردان ساز و صدا، آنانیکه کوله بار این بخش فرهنگ پارسی را نسل به نسل بر دوش کشیده و از گذشتگان به آینده گان سپرده ا ند .

کلنل علینقی وزیری بنیانگذار اولین مدرسه موسیقی که در کتابت موسیقی در سر زمین ما سهم بسزایی داشته است یکی از آن نامهای پر آوازه است. وزیری آفریدگار قطعات بسیار زیبایی بر روی ساز تار، این ساز ملی و میهنی پارسیان است

آنچه مسلم است ابر پنجه ای آنچنان را، قدر سازی فراخور است که از زیر دست استاد بزرگی چون جعفر تار ساز که یکی از نام آوران پر آوازه این فن است بیرون آمده است .

قطعاتی جاودانه چون دخترک ژولیده، بند باز، ژیمناستیک موزیکال، حاضر باش و..... دیگر آفریده های استاد وزیری بر روی این ساز ساخته پرداخته و اجرا شده است.وسال ها مونس استاد بوده و همه رمزو راز های این استاد عالیقدر را شاهد وشریک بوده است. این ساز پس از "استاد علینقی وزیری" به دیگر وادی عشق رهسپار شده و مونس "محمد رضا لطفی" که یکی از دیگر نامهای ماندگار موسیقی معاصراین مرز و بوم است گردیده است .

و نه تنها نوازش سر انگشت های این هنرمند توانا را لمس نموده بلکه بارها صدای بزرگ مرد آواز معاصر "محمد رضا شجریان" را همراهی نموده است و شاهد لحظات پر رمز و راز این دو هنرمند پرتوان عرصه موسیقی بوده است.

در مغرب زمین سازهایی ازاین دست که از زیر دست هنرمندان صاحب نام و پر آوازه ای بیرون آمده اند مانند ویولونهای " استرا دیواریوس" دارای منزلتی جهانی می باشند و هر گاه یکی از این سازها در جایی شناخته شود به قیمتی گزاف خریداری وبه موزه های هنری سپرده می شوند . ولی متاسفانه در مملکت ما در جایی که هنرمندان خطه موسیقی آنگونه که شایسته است مورد احترام و عزت قرار نمی گیرند پس تکلیف یک ساز که آفریده هنری بیش نیست روشن است . در حال حاضر ساز مورد بحث ما، تار استاد جعفر تار ساز رهسپار وادی سوم عشق شده است و ندیم و مونس یکی دیگر از چهره های توانمند و خلاق موسیقی معاصر ما "حمید متبسم " است

و در این وادی نیز نه تنها قطعات با شکوه و پر احساسی مانندرقص ناز، رقص آتش، بیداد، پرواز خیال و....بر روی آن ساخته و پرداخته گردیده است، همراهی بزرگ بانوی آواز معاصر "خانم پریسا" و هنرمند فقید "ایرج بسطامی" نیز از کشف و شهود های وادی سوم است . در اینجا لازم به تذکر است که کلیه قطعاتی که از زمان استاد "علینقی وزیری" تا امروز توسط اساتید نامبرده بر روی این ساز ساخته، پرداخته و نواخته شده است از آثار برجسته، تکنیکی و ممتاز موسیقی ایران است که قابل مقایسه با موسیقی کلاسیک جهان می باشد . حال سرنوشت این ساز را تا چند وادی دیگر همراه است، آینده را به انتظار می نشینیم.

منبع : سایت هنر و موسیقی