سنتشکنی سخت و دشوار است ...
سنتشکنی سخت و دشوار است
اگر چند هنر موسیقی اصیل ایرانی به نسبت سالهای قبل از انقلاب اسلامی و چند ده سال پس از آن رونق خود را از دست داده است اما هنوز هم هستند هنرمندان جوانی برخواسته از نسلی نو که با پشتکار وصف ناپذیر خود پرچم این هنر والاو اصیل ایرانی را پای برجا نگاه داشته و سعی در احیای این بلبل خوش الحان هنر ایرانی دارند . در زمانهای که فرهنگ غربی با شدت و حدت هر چه تمامتر پایکوبان و رقصکنان جوانان این مرز و بوم را مست رقاصیهای پرزرقوبرق ظاهری و پوچ خود مینماید، شاید کار این جوانان هنرمند که آهسته و پیوسته فرهنگ اصیل ایرانی خود را اشاعه میدهند تا بر فریبخوردگان ثابت نمایند، هنوز جوانانی هستند که فرهنگ پر مغز و ناب ایرانی را به زرق و برق بیمحتوای آن طرف آبی به ارزانی نمیفروشند، بسیار سختتر از وظیفه هنرمندان سالهای پس از انقلاب باشد.
اینک دیگر زمانه آن نیست که آثار موسیقی سنتی محض و بسته ارائه گردند که گوشها از شنیدن چنین آثاری پر شده . تنها راه جذب علاقهمندان و جوانان به موسیقی ایرانی در این دوره نوآوریست، نوآوری که گاه میتواند برداشتی درست از موسیقی غربی و یا شرقی در قالب موسیقی اصیل ایرانی نیز باشد و گاه ساختارشکنی در اجرای محض در دستگاههای موسیقی ایرانی. وجود چنین هنرمندان جوانی از این دست در این دوره، غنیمتیست برای موسیقی ایرانی و فرصتی دوباره برای بازسازی آن و راهی برای جذب جوانان گریزان از موسیقی و فرهنگ کهن ایران زمین .
خوشبختانه چندیست هنرمندان جوانی پای بر عرصه هنر موسیقی اصیل ایرانی گذاشتهاند که در صدد تحول موسیقی ایرانی و ارائه نوین آن به علاقهمندان هستند ، جوانانی که دست پرورده دستان گهرپرور اساتید سالهای قبل و بعد از انقلابند و فارغالتحصیل مراکز آموزش عالیه موسیقی، بزرگترین مزیت و حسن حضور در مراکز آکادمیک موسیقی، ایجاد بستریست برای رشد ذهن خلاق هنرمند و به تبع آن تولیدات آثاری متفاوت با تفکراتی نو که اقتضای جامعه امروز موسیقی ماست .
علی قمصری یکی از این هنرمندان است، آهنگساز و نوازنده خلاقی که شاید بسیار پرکارتر از اساتید خود در این سالها فعالیت نموده و با تولید و ارائه آثار موسیقایی قابل احترام و اجرای کنسرتهای بسیار موفق در داخل و خارج از کشور، تحسین منتقدان و کارشناسان موسیقی ایرانی را بر انگیخته است.
آین آهنگساز و نوازنده جوان که تنها 27 سال از عمر گرانبار خود را طی نموده در طی مدت پنج سال گذشته حدود شش آلبوم موسیقی با همراهی خوانندگان جوان و خوش آتیه منتشر و کنسرتهای بسیاری را در داخل و خارج از کشور با همراهی آنان اجرا نموده است . هنرمندانی چون همایون شجریان ، علیرضا قربانی و محمد معتمدی .
علیرضا قمصری در تازه ترین کارخود با عنوان «بدرود با بدرود» که با همراهی سازهای زهی و تار منتشر ساخته است همانند سایر اجراهایش در سنوات گذشته توانسته است تعریفی نو از موسیقی ایرانی را ارائه دهد، او در جلد اثر جدید و خلاقانهاش نیز تاکید داشته است که در خلق آثاراش هیچ گاه پیرو اصول نبوده است، همین امر باعث گردیده تا در هنگام گوش سپردن به آثار قمصری صدایی نو از سازها و حتی شیوه خوانش شنیده شود.
شیوه پرداختن قمصری به موسیقی این اثر جالب توجه است، تنها قطعه باکلام این آلبوم که با صدای محمد معتمدی جوان و خوش آتیه همراه میگردد، شعریست از شفیعی کدکنی که به گفته خود قمصری در سه حالت حسی با سازهای مختلف اجرا گردیده است، این حالات را میتوان به راحتی در موسیقی درک کرد. شیوه نوازندگی و نوع خوانش خواننده و اعضای گروه با پیچیدگی شعر و موضوع آن بسیار قرین و نزدیک است و این خود نشان از درک والای شعر و مفهوم آن توسط آهنگساز دارد.
سایر قطعات این آلبوم به صورت بیکلام ضبط گردیده و در بخشهایی، تلفیقی از موسیقی ایرانی و غربیست؛ به گفته خود قمصری، بخش دوم اثر( دالان) کاملا به صورت مدال بوده و با مددرین یونانی آغاز میگردد و در ادامه در بخشهای پایانی آن نیز پس از اجرا در گوشهها و نواهای موسیقی ایرانی، موسیقی در دستگاه نوا به پایان میرسد.
کارنامه موفق علی قمصری در طی این سالها میتواند نوید بخش روزهای خوبی برای موسیقی ما باشد، او در همان اولین اثرش که با همراهی همایون شجریان در سال 1384 تنها زمانی که جوانی 21 ساله بود منتشر نمود نظر بسیاری را متوجه خود ساخت، پختگی ذهن خلاق وی را میتوان در آثار دیگرش چون سرو روان که با صدای علیرضا قربانی و همراهی کوارتت زهی منتشر گردید مشاهده نمود. نقطه بارز این اثر بکارگیری از چهار ساز کمانچه و استفاده از قابلیتهای این سازها بوده است که سرو روان را از سایر آثار متمایز نمود. اما او در سالهای دیگر با انتشار دو آلبوم تار نوازی با عناوین «شور پریشانی» و «تنیده در خطوط موازی» ثابت نمود علاوه بر خلاقیتاش در آهنگسازی جزو تار نوازان متبحر و با تکنیک این دوره موسیقی ایرانیست.
اثر متفاوت دیگر او نیز که در سال 1388 روانه بازار گردید با همراهی همایون شجریان با عنوان «آب نان آواز» منتشر شد ، که ماحصل اجرای کنسرت او و همایون بود. البته این اثر اگر چند متفاوت اما مخالفانی نیز داشت، مخالفانی که بعضاً به شیوه خوانش همایون شجریان ایراداتی را وارد میدانستند و گاه این اشکالات را ناشی از بیتجربگی آهنگساز عنوان میداشتند . اما بسیاری نیز این اثر را همانند سایر آثار قمصری تائید نموده و وی را تحسین کردند.
هر چه بود او با هدف نو آوری در موسیقی پای بر عرصه این هنر نهاد و طبیعیست در هنری سنتی که طرفدارانش هم کم نیستند سنت شکنی، بسی سخت و دشوار باشد. اما طعم تازه موسیقی اصیل ایرانی را که علی قمصری ارائه نمود، هیچ منتقدی نمیتواند کتمان نماید، طعمی خوش و متفاوت، اما با رایحه ای آشنا، ردیفها، گوشه ها، قطعات، دستگاهها، آوازها و نغمات موسیقی ایرانی در موسیقی علی قمصری رنگ و جلایی دگر دارند. خاصیت موسیقی قمصری آن است که اگر چند نوآورانه هستند اما میتوانند به خوبی با مخاطب ارتباط برقرار کرده و وی را از شنیدن دقایقی موسیقی ناب ایرانی سیراب کنند . در این میان نباید حضور موفق وی را در فستیوالهای معتبر بین المللی چون فرانسه اسپانیا مراکش سوییس و الجزایر نادیده گرفت.
برای او آرزوی موفقی داشته و امید آن داریم که سالهای آینده نیز با آثار خلاقانه اش ، روح و جان موسیقی سنت زده ما را جلایی نو بخشد ...
محمد جواد صحافی
۱۱ خرداد ماه ۱۳۹۰
محمد جواد صحافی .