نوای «نی نوا» ساخته حسین علیزاده قطعه خاطره انگیز مردم این مرز و بوم توسط ارکستر سمفونیک ناسیونال اکراین و دو نوازنده نی پاشا هنجی و وفا مصباحی در تالار بزرگ کشور طنین انداخت.

کنسرت مشترک حسین علیزاده و محمد رضا درویشی با حضور بخش سازهای زهی ارکستر سمفونیک ناسیونال اکراین به رهبری ولادمیر سیرنکو سادر تالار بزرگ کشور برگزار شد.

*** کلیدر: غم باشکوه انسان است که تا مغز استخوان می نشیند

در بخش اول این کنسرت ارکستر ناسیونال اکراین قطعه «کلیدر» محمدرضا درویشی که شامل سوگنامه دشت نیشابور،پگاه نیشابور،درو زمین دیمی سوزن ده،پشت دروحازه بیهق ،رویارویی سید شرضا تربتی با گل محمد،وداع گل محمد،نعش کشتگان بود توسط ارکستر ناسیونال اکراین اجرا شد.
این اثر بر اساس رمان کلیدر مهم ترین اثر محمود دولت آبادی تصنیف شد. پروژه ساخت سوییت کلیدر با سفارشی از سوی داود موسایی مدیر انتشارات فرهنگ معاصر در سال 1384 آغاز و نهایتا در تابستان 1386 توسط نوازندگان سازهای زهی ارکستر سمفونیک ناسیونال اکراین به رهبری ولادمیر سیرنکو در اکران اجرا و ضبط شد.
کلیدر قطعه ای است برخواسته از ذهنیت موسیقی ایرانی. این اثر اگرچه بر اساس یک سفارش تصنیف شده ولی روایت شخصی آهنگساز از داستان تاثیر گذار کلیدر است. بخش عمده ای از این سوییت در دستگاه نواسیر می کند و در بخش های مدگردی هایی در مایه های دشتی، شور، بیات اصفهان و همایون دارد کنسرت پیش رو اولین اجرای صحنه ای قطعه کلیدر به شمار می آید.
موسیقی «کلیدر» سوگنامه غم نیست. دریغی است بر از دست رفتن عشق... انسان،سوئیت کلیدر روایت غم نیست. استواری انسان است، در تنهایی جهان خالی از انسان.
کلیدر روایت قهرمانی های گل محمد نیست. خاموشی راوی بی زمان و مکانی است که می بینید، زخم می خورد و میی میرد.نه گل محمدها از گریستن باز می مانند و نه گیسوان سوگوار «مارال» و «بلقیس» از رقصیدن در هوای مرگ همسران و پسران.
موسیقی کلیدر روایت این استمرار است. غم نامه حرمان، غربت و تنهایی آدمیانی که بوده اند و خواهند بود. غم با شکوه انسان است که تا مغز استخوان می نشیندو باز، وسوسه ای دیگر بر می انگیزد، در رگان خستگان دیگر، تا ببینند و بگریند و زندگی کنند، چنان که گل محمد، دید و روایت کرد. صبوری می طلبد، تاب آوردن روایت این دردها، زندگی ها، مرگ ها و موسیقی کلیدر در گذر از تمام این تلخی ها نوشته شد.پایان ناپذیری و تکرار. این موسیقی به ثبات نمی رسد، معلق است در زمان و در مکان،گرچه آدمی با نختسین درد زاده شد، از درد واپسین نشانی نیست.
جهان ادامه آدمی است. آدمی ادامه رویاهای دردناک رهایی و موسیقی کلیدر که زاده دردهاست. زاده رویاها، فرزند غربت، حضور و انتظار...
بعد از اجرای این قطعه محمدرضا درویشی رو به روی حاضران در تالار وزارت کشور ایستاد و مردم به تشویق او پرداختند.
این قطعه حاضران در تالار وزارت کشور را در غم خاصی فرو برده بود اما به قول خود محمدرضا درویشی این قطعه شاید مورد توجه مخاطب عام قرار نگیرد و همین طور هم بود.
او معقتد است : این قطعه را برای مخاطب عام نساخته است.
محمدرضا درویشی در نشست مطبوعاتی این کنسرت گفته است :من قطعه کلیدر را با جان نوشته‌ام هر چند که از نگاه خودم تلخ‌ترین و سیاه ترین کاری است که تاکنون نوشته‌ام.

*** نوای تغزلی زهی با شیشه رنگی در تالار وزارت کشور

بعد از اجرای این قطعه 20 دقیقه تنفس اعلام شد وآغازگر بخش دوم قطعه «شیشه رنگی » که برای پیانو و ارکستر سازهای زهی نوشته شده در 2 قسمت پیوسته توسط هوشیار خیام تکنواز پیانو و ارکستر ناسیونال اکراین اجرا شد.
شیشه رنگی برای پیانو و آنسامبل زهی در تابستان 1385 نوشته شد. این قطعه با ارایه بافتن متفاوت از ساختارهای آشنای موسیقی مانند کنسرتو سعی به نمایش امکانات سازهای زهی دارد. در «شیشه رنگی» بافت زهی از ابتدا با جرای اونیسون یادآور آوازی تغزلی است که در طول قطعه دایما تغییر کرده رنگ عوض می کند. در این بین ساز تنهای پیانو همچون ارسی و گره چینی عمل می کند و پیوسته نوای تغزلی زهی از آن میان شنیده می شود. این دو بافت متفاوت در انتها در ضربی به توافق و یکرنگی می رسند.

*** عصیان؛ روایتگر جوانی حسین علیزاده

بعد از قطعه «شیشه رنگی » قطعه عصیان که برای پیانو و ارکستر سازهای کوبه ای سال 1363 نوشته شده است و حسین علیزاده با همکاری هوشیار خیام بازنگری و تنظیم برای پیانو شده است اجرا شد.
«عصیان» در سال 1363 برای هارپ وارکستر ززهی نوشته شد و در سال 1370 توسط ارکستر زهی استراسبورگ به رهبری « ایرج صهبایی» ضبط و نهایتا در بخشی از آلبوم آوای مهر منتشر شد. حسین علیزاده در مورد این قطعه و تنظیم جدید آن می گوید: اولین اتودهای عصیان در سال 1363 زمانی که در خارج از کشور ساکن بودم طراحی شد و از آن زمان تا یکی دو سال پیش همواره به دنبال فرصتی می گشتم تا به این کار بازنگری ای داشته باشم. با پیانیست های مختلفی صحبت کردم که نهایتا در حاشه برگزاری کنسرت نی نوا در سال 1385 با « هوشیار خیام» آشنا شدم و پیشنهاد همکاری را به وی دادم او هم با شوق و علاقه بسیار در این بازنگری در کنار من بود تا نهایتا پس از چندین جلسه، در کلیت کار به نتیجه رسیدیم و هوشیار با نگاهی پیانیستی قطعه را نهایی کرد. به این ترتیب این کنسرت اولین اجرای نسخه کامل شده قطعه عصیان به حساب می آید.
حسین علیزاده گفته است :این قطعه روایتگر حال و هوای من در 32 سالگی است و من در آن دوران قطعه ای را نوشتم و حاصلش «عصیان» شد که برای روحیه آن موقع من بود.


*** نوای «نی نوا» در تالار بزرگ کشور پیچید

بعد از اجرای قطعه «عصیان» پاشا هنجی و وفا مصباحی نوازنده های نی برای اجرای قطعه معروف و خاطره انگیز «نی نوا» به روی سن تالار وزارت کشور آمدند و با تشویق حاضران در تالار مواجه شدند.
قطعه « نی نوا»که برای نی و ارکستر زهی نوشته شده است در 5 قسمت شامل درآمد، نغمه، جامه دران،نهفت،فرود،رقص سماع توسط ارکستر ناسونال اکراین ودو نوازنده نی اجرا شد.
این قطعه نقطه شکوه این کنسرت بود که بعد از اجرای آن مردم 5 دقیقه ایستادند و دست زدند.
نی نوا اثری است برای نی و ارکستر زهی در دستگاه نوا ، نی نوا هر چند در سال 1362 ضبط شد اما طرح اولیه این کار در آثار حسین علیزاده که در جشن هنر شیراز به سال 1356 به اجرا در آمد، شکل گرفت. نی نوا خاطره ای است از روزگاران سختی که بر مردم این سرزمین گذشت. دغدغه های ذهن هنرمندی است که نگرانی های ملتی در جنگ را به زبان موسیقی بیان می کند.
موسیقی نی نوا در پنج قسمت ( موومان) از میان فضایی غم بار به بارقه امیدی تبدیل می شود، همچون یک صوتی در رقص سماع...


*** ترکمن: برداشتی سمبولیک از آوازهای ترکمن به صورت سلحشورانه

قطعه ترکمن برای رای شورانگیز، دو سه تار و ارکستر زهی- اثر حسین علیزاده- تنظیم آن برای ارکسترتوسط هوشیار خیام صورت گرفته است پایان بخش این کنسرت بود که باورود حسین علیزاده مردم ایستادند و چند دقیقه به تشویق او پرداختند همچنین بهداد بابایی و مسعود شعاری نوازنده های سه تار همراه حسین علیزاده برای احرای این قطعه وارد سن تالار وزارت کشور شدند.
ترکمن اثری است که در سال1367 برای سه تار ساخته و اجرا شده که در آن تکنیک ها، صدادهی و رویکرد بدیعی به موسیقی ایرانی ارایه شده است. تکنوازی که در آلبوم ترکمن ارایه شده بداهه نوازی در دستگاه و آواز و گوشه های مختلف است. دستگاه اصلی که جمله ها و فرودها به آن بازگشت داده می شوند، راست پنجگاه است. این دستگاه به جز چند نغمه از محدوده در آمد که از استقلال و ویزگی خاصی برخوردارند، بقیه روند ملودی ها به گونه ای وابسه به دستگاه و آوازهای دیگر هستند که مرکب نوازی یا مدگردی را به طور طبیعی امکان پذیرتر می کند. این اثر برداشتی است سمبولیک از آوازهای ترکمنی با حالتی سلحشورانه.
حسین علیزاده در سال 1367 در یادداشتی که در جلد آلبوم ترکمن منتشر شد نوشت: قطعه ترکمن در انتها قطعه ای است برای سه تار و ارکستر. این قطعه برداشت ذهنی از موسیقی سرزمین و مردم ترکمن است و اکنون پس از گذشت بیست سال از تاریخ ضبط، ترکمن با همکاری هوشیار خیام برای ارکستر زهی و سه سه تار تنظیم شده است و دگره های ( واریاسیون) دیگری به آن اضافه شده است. اولین اجرای قطعه ارکسترال ترکمن در کنسرت یاد شده رونمایی می شود.

در حاشیه :
** در این مراسم ؛ حسین دهلوی آهنگساز، سامان احتشامی نوازنده پیانو، منوچهر صهبایی رهبر رکستر سمفونیک تهران ، بابک رضایی مدیر عامل انجمن موسیقی دراین مراسم حضور داشتند.
** صدای نفس کشیدن یکی از نوازنده های ها ارکستر سمفونیک ناسیونال اکراین در اجرای قطعه کلیدر به گوش می رسید.
** جمعیت بسیار زیادی در این کنسرت حضور داشتند و تمام سالن از جمعیت پر شده بود.
** قطعه «نی نوا»بیش از بقیه قطعات مورد استقبال بسیار مخاطبان قرار گرفت.

 

گزارش ایسکا نیوز از شب اول