زهی عشق و زهی شور
اولين شب كنسرت موسيقي گروه دستان به خوانندگي همايون شجريان پس از اتمام تور اروپايي اين گروه در تالا‌ر وزارت كشور طنين افكند و خيل عظيم مشتاقان اين هنر اصيل را به وجد آورد. گروه دستان با كارنامه و پيشينه‌اي شناخته‌شده در حالي آواز همايون شجريان را در گروه خود داشت كه اجراي اين گروه در شب اول ميهماني ويژه هم داشت و اين ميهمان كسي نبود جز استاد محمدرضا شجريان. هنگام استقرار گروه روي سن براي اجراي برنامه، همايون شجريان لحظاتي از گروه جدا شده و در كنار پدر، مادر و همسرش با آنها به خوش و بش پرداخت و از حضورشان قدرداني كرد. بخش اول برنامه به تنظيم و آهنگسازي حميد متبسم بود و با تار نوازي خود او آغاز شد.
تصنيفي با نام <عاشقانه> و سپس ساز و آواز در درآمد‌هاي سه‌گانه شور (همراهي تحرير و آواز) گروه را به سمت اجراي تصنيف بسيار زيبا و خوش‌ساخت <قيژك كولي> رهنمون ساخت. تغيير ريتم تصنيف در قسمتي از شعر دكتر شفيعي‌كدكني كه خواستار عدم تغيير كوك ساز از سوي <كولي> و ادامه سرخوشي اوست جالب توجه به نظر مي‌رسد. ساز و آواز در حالي ادامه مي‌يابد كه همايون اصراري بر به رخ كشيدن تكنيك صدا و تحريرهاي حنجره‌اش ندارد و همانطور كه خود در مصاحبه‌هاي قبل از كنسرت گفته بود چند خط از درآمد شور را به خواندن گوشه‌هاي <رضوي و قرچه و سلمك و شهناز و حسيني> ترجيح داده است. تصنيف انتهايي قسمت اول برنامه هم <زهي عشق> نام داشته و بر اساس شعري از مولا‌نا بود كه شور و حالي بر فضا حاكم كرد.
استاد شجريان پس از پايان بخش اول برنامه بعد از رفتن گروه به پشت صحنه مي‌رود، معلوم نيست اين رفتن براي گريز از مهلكه امضا دادن‌ها و عكس و احيانا مصاحبه گرفتن‌هاي پي در پي است يا براي خوش و بشي با گروه و احتمالا مشاوره و راهنمايي دادن به آنها؟ به هر حال هر چه هست حضور وي در شب اول اجرا مي‌تواند از علا‌قه او به كار فرزند و گروه حرفه‌اي دستان حكايت كند.
بخش دوم برنامه در دستگاه همايون است. در بخشي از آوازخواني‌ها همايون شجريان براي لحظاتي اوج‌خواني مي‌كند، تسلط او بر شعر و اداي صحيح واژه‌ها تحسين‌برانگيز است و نشان از آن دارد كه بارها ديوان شاعران را براي انتخاب شعر و انس گرفتن با دنياي شعر تورق كرده است، هرچند در بخشي از آواز كلمه‌اي از يك بيت را هم فراموش مي‌كند كه با تكرار مجدد بيت و اصلا‌ح آن خيال گروه كمي راحت مي‌شود. يعني اينكه در اوج شور و حال برنامه هميشه نيم‌نگاهي به دفترچه <نت> كه پيش روي تمام اعضاي گروه است را در اجراهاي زنده نبايد فراموش كرد.بخش دوم برنامه هم مانند بخش اول كه با دونوازي زيباي كوزه و تمبك از سوي پژمان حدادي و بهنام ساماني همراه بود با همنوازي‌هاي زيباي استادان حميد متبسم و سعيد فرجپوري به همراه آواز همايون شجريان گوش‌نواز به نظر مي‌رسد. ضمن اينكه نقش پررنگ بربط در طول برنامه و چيرگي حسين بهروزي‌نيا در بربط‌نوازي چه در بخش نخست و چه در اين بخش انكارناشدني است. تنها ايرادي كه در اين لحظه به ذهن مي‌رسد اين است كه گاهي جمله‌بندي‌ها در تصنيف‌ها كمي طولا‌ني‌تر از حد معمول و خسته‌كننده به نظر مي‌رسند، به نحوي كه براي تماشاگر هم گمراه‌كننده است و نمي‌داند كدام خط از شعر را كجا بايد دنبال كند و چگونه؟ و آيا اساسا چنين جمله‌بندي‌هايي براي تلفيق شعر و موسيقي آهنگ را براي شنونده غيرحرفه‌اي هم جذاب مي‌كند يا نه؟ اين البته ايرادي نيست كه تنها به گروه دستان وارد باشد، ايرادي است كه هم به گروه‌هاي ديگر آهنگساز كه چند سالي است معمولا جمله‌بندي‌ها را خيلي طولا‌ني مي‌نويسند برمي‌گردد و هم به گوش‌هاي ما شنوندگان موسيقي كه هنوز عادت نكرده‌ايم مثل همراهي با ساز و آواز، گروه نوازي‌ها را هم جمله به جمله همراهي كنيم.
در كل بايد به جز صدابرداري بي‌نقص گروه صدابردار در شب نخست كنسرت، از هماهنگي گروه دستان و تجربه قرار گرفتن چند ساز كوبه‌اي در كنار كمانچه و تار و بربط به نيكي ياد كرد. گروه 6 نفره دستان شب نخست داراي 9 ساز بودند، كه از اين ميان نقش سازهاي كوبه‌اي پررنگ‌تر و نوآورانه‌تر بود. دف، كوزه، دايره، بم دايره و تمبك سازهاي كوبه‌اي گروه بودند كه نقش اساسي خود را در تمام گروه‌نوازي‌ها به خوبي و با تسلط ايفا كردند، به جز اصرار بيش از حد به دونوازي در بخش نخست برنامه كه كمي طولا‌ني و تكراري شد و البته تشويق‌هاي تماشاگران مابين آن نشان داد كه براي آنها جذاب بوده است. پايان‌بخش برنامه نيز تصنيف خوش‌ساخت و بسيار دلنشين و حماسي <وطن> با شعري از سياوش كسرايي و ساخته سعيد فرجپوري بود كه تحسين همگان را برانگيخت. گفتني است در انتخاب اشعار نيز به شعراي معاصر همپاي اشعار بزرگان و قدما بها داده شده بود و علا‌وه بر حافظ و مولوي و سعدي و عطار كه در اكثر كنسرت‌ها شعري از آنان خوانده مي‌شود شاهد شنيدن اشعاري از محمدرضا شفيعي كدكني، فريدون مشيري و سياوش كسرايي نيز بوديم.
پايان‌بخش برنامه نيز تشويق بي‌امان و از سر رضايت تماشاگران بود كه پس از ترك سن توسط گروه ادامه اين تشويق‌ها باعث شد گروه براي اجراي تصنيف نوستالژيك <مرغ سحر> كه ديگر تيتراژ پاياني اكثر كنسرت‌ها شده است روي سن حاضر شده و به درخواست تماشاگران براي اجراي آن پاسخ مثبت دهند
منبع : اعتماد ملی
محمد جواد صحافی .