گریزی بر موسیقی اصیل

ناظری کار خود را با خواندن آغاز کرد و با اینکه از پس این همه سال فعالیت، در ساخت موسیقی و تنظیم قطعات هم دستی دارد اما همچنان به خاطر خوانندگی محبوب عموم است. اکثرا صدای ناظری را پر شور و حال میدانند؛ صدایی که مثل صخره های زاگرس شکننده است و یکدستی معمول را ندارد؛ صدایی که فراتر از تکنیکیها و فرم های قراردادی حرکت می کند و در ادامه آواز، هیچ ابایی از شکستن قواعد تحریر ندارد. گذشته از صدا، نام ناظری با نام یک شاعر گره خورده است؛ مولوی. انگار روزگار برای خواندن اشعار مولوی در دستگاه های موسیقی ایرانی، به صدایی نیاز داشت تا هم شور این این شاعر را و هم حماسه او را به مخاطب منتقل کند تا بتواند ریتم فـّرار ابیات مولانا را به ساختار قاعده مند ۷ دستگاه موسیقی ما پیوند بزند. اینجاست که در سال ۱۳۵۴ ناظری به پیشنهاد نور علی برومند به استخدام رادیو تلویزیون در می آید و اولین برنامه خود را با گروه شیدا با مثنوی مولانا و ترانه ای از شیخ بهایی اجرا می کند و از همان ابتدا به همه کسانی که مدعی بودند اشعار مولانا با فواصل موسیقی ایران مطابقت ندارد، ثابت می کند که این کار شدنی است.

ناظری همزمان با فعالیت در چاووش های ۲، ۳، ۴، ۷ و ۸، در همان سال های ابتدایی انقلاب، آلبوم "مثنوی موسی و شبان" را منتشر کرد؛ اولین آلبوم مستقل او که با همکاری جلال ذوالفنون و بهزاد فروهری در سال ۵۸ عرضه شد. او پس از آن "شعر و عرفان" را با همکاری نوازندگان مرکز حفظ و اشاعه موسیقی سنتی ایران و گروه مولانا روانه بازار کرد؛ تا "صدای سخن عشق" که با انتشارش، آواز و آوازه خود را به تمام ایران رساند. آین آلبوم که با همکاری گروه "تنبور شمس" در سال ۱۳۶۰ ضبط شد، موسیقی تنبور را از شهرستان "صحنه" خارج می کند و به آن سوی مرزها می برد. در بین موزیسین های موسیقی ایرانی به کمتر کسی مثل ناظری برمیخوریم که مجموعه آثارش چنین متفاوت و متنوع باشد. ناظری از هر آلبومی به آلبوم دیگر، تجربه ای اندوخته و نکته ای را به به کار بسته است؛ به صدایش تابع معنای شعر لحن می دهد و موسیقی اش، بین دستگاه های موسیقی ایرانی و موسیقی محلی کردی ارتباطی تنگاتنگ برقرار می کند. هماهنگی زیبای این رابطه را باید در تعالیمی دانست که از کودکی و با بهره گیری از بزرگان موسیقی دیار کرمانشاه، نظیر حاجی خان ناظری (که خودش او را قطب خانواده خویش می نامد)، درویش نعمت علی خان خراباتی و بسیاری دیگر برای آشنایی بیشتر با ردیف موسیقی دستگاهی ایران و همچنین موسیقی محلی کردی کسب کرده است.

امروزه و با زیاد شدن خواننده ها و موسیقی دان ها، در میان بسیاری از اهل موسیقی هم رسم شده تا با شنیدن قطعه ای، رأی قطعی را درباره موزیسینی صادر کنند. اما آیا درباره ناظری هم می توان یه همین منوال رفتار کرد؟ می شود "گل صدبرگ" را شنید و "مولویه" یا "سفر به دیگر سو(خط سوم)" را هم - نشنیده – در همان رده قرار داد؟ جواب این سوال برای کسانی که وقتی ناظری گوش می دهند دقیقا می دانند که به چیز گوش می دهند، منفی است. ناظری گوش دادن راه و رسمی دارد و ما هم برای کسانی که تا به حال از او چیزی نشنیده اند، پیشنهاد هایی داریم.

پیشنهاد: سفر به دیگر سو (خط سوم)

با همه توانایی ها و نوآوری های خاصی که این آلبوم ها در خود دارند، نتوانستند موفقیت آثار قبلی را برای ناظری به ارمغان بیاورند اما به شما اطمینان می دهیم که شنیدن آلبوم " سفر به دیگر سو (خط سوم)" خسته کننده نخواهد بود. این آلبوم حاوی بهترین و فرم گراترین آثار ناظری است و شیوه آوازی او در این اثر به یاد ماندنی است. " سفر به دیگر سو" که نوعی موسیقی عرفانی است، برای یادواره شمس تبریزی ضبط و منتشر شده است.